holding (oyun) ne demek?

Holding oyunu, dünyada çeşitli kıta ve ülkelere dağılmış hammadde üretimi ve sanayiye sahip olmayı amaçlayan, strateji ve şans temelli küresel bir ticaret tekeli kurma oyunudur. 2-6 oyuncu ile 10 yaşından büyükler için uygundur.

Tarihçe

Holding oyununun orijinali “Dünyanın Zenginlikleri” (Fransızca Richesses du Monde) oyunudur. “Richesses du Monde” kutu oyunu ilk kez 1969 da Fransız Christian Pachis tarafından dizayn edildi ve Nathan firmasınca piyasaya sürüldü. Oyunun daha sonra “Wealth of Nations” (İngilizce, Parker, 1975), “Richesses du monde” (Fransızca, World Minds), “Ruhm und Reichtum” (Almanca, World Minds), “Riquezas del Mundo” (İspanyolca, Borras , 1982 “Richesses du monde” (Fransızca, Nathan (kırmızı), 1982), “Richesses du monde” (Fransızca, Nathan, 1982), “Wealth of Nations” (İngilizce, Parker, 1987), “Was kostet die Welt?” (Almanca, Parker, 1987), “Richesses du monde” (Fransızca, Nathan, 1987), “Fortune” (Felemenkçe, Ariel, 1987), “Was kostet die Welt?” (Almanca, Carlit , 1988), “Power: il mondo e i suoi tesori” (İtalyanca, Editrice Giochi, 1988) ve “Richesses du monde” (Fransızca, Lansay, 2016) adları altında farklı dillerdeki versiyonları piyasaya sürüldü.¹

Ayrıca oyunun, Ravensburger Interactive tarafından geliştirilen ve Cryo Interactive tarafından 2000 yılında yayınlanan “Richesses du Monde” adında bir video oyunu uyarlaması da vardır. 2008 yılında Nico Carrol tarafından dizayn edilen TableStar Games firmasınca piyasaya sürülen “Wealth of Nations” adlı oyun ise hem içerik ve hem oyun mekaniği olarak orijinal oyundan çok farklıdır.²

Oyun, Türkiye’ de ilk kez 1980’lerin başlarında Yuma Aile Oyunlarınca piyasaya sürüldü. Türkçe Holding oyunu oyun malzemeleri, kuralları ve oynama şekli ile Nathan'ın "Richesses du monde" 1982 versiyonunun birebir kopyasıdır.³ Oyunun Türkiye'de üretimi yapılmamakta ve piyasada bulunmamaktadır.

Oyun malzemeleri

Oyun tablosu; ortada dünya haritası etrafında iki sıralı toplam 64 bölmeli (48 bölme delikli, 16 bölme deliksiz) kare karton
1. Delikli bölmeler: kıtalara (7), ülkelere (9), ülke topluluklarına (18), kıta seçimi bölmelerine (6) ve 2.000.000 (8) bölmelerine ayrılmıştır. Her kıta ayrı bir renk ile gösterilmiştir: Afrika: Zeytin yeşili, Amerika (ABD hariç): Kırmızı, ABD: Portakal, Asya: Sarı, Avrupa: Açık Yeşil, Rusya: Koyu Yeşil, Okyanusya: Mor (Ülkeler ve Ülke toplulukları üzerinde bulundukları kıtalara göre renklendirilmiştir)
2. Özel Bölmeler
  - Kıta seçimi
  - Dünya seçimi
  - Açık artırma
  - Joker
  - Olaylar
  - 2.000.000 alınız (Bütün bu bölmeler oyun tablosunu iki kere çevirirler ve bir dünya turuna eşittir)
144 adet İşletme Hakkı
1. 24 farklı hammadde ve sanayiyi temsil eden ve her biri için 6’şar adet olan kartlar (Altın, Alüminyum, Bakır, Buğday, Çelik, Demir, Gemi Sanayii, Gümüş, Ham Pamuk, Ham Yün, Kahve, Kakao, Kobalt, Kömür, Kurşun, Nikel, Otomotiv Sanayii, Petrol, Pirinç, Şeker, Tabii Kauçuk, Tungsten, Uranyum)
2. Her işletme hakkı kağıdında şu açıklamalar vardır:
  1. Hammaddenin adı (ör. Alüminyum)
  2. Hammaddenin bulunduğu ülke/ülke topluluğu (ör. Antiller Devletleri- Jamaika)
  3. Dünya üretim miktarında o karta düşen pay (ör. %20)
  4. Sahip olunan yüzdeye göre hakkedişi gösteren Gelir tablosu (ör. En az %30 = 3.600.000 ya da en az %50 = 18.000.000 gibi)
  5. İşletme hakkını satın alma fiyatı (ör. 8.000.000)
  6. Kartın ortası aynı kartlar üst üste konduğunda hesaplamayı kolaylaştıracak özel bir kesim şekline sahiptir
Royalite kartları
1. Her hammadde için 2 şer adet olmak üzere toplam 48 adet oyun tablosundaki delikli bölmelere uyacak şekilde dikdörtgen plaketler
Joker kartları
Olay kartları
Paralar (400.000, 2.000.000. 4.000.000, 20.000.000, 40.000.000)
6 farklı renkte piyon
1 adet beyaz, 1 adet renkli zar.

Oyuna hazırlık

Olay ve Joker kartları kapalı olarak oyun tablası üzerindeki yerlerine yerleştirilir
Royalite plaketleri oyun tablası üzerindeki delikli bölmelere rastgele yerleştirilir
İşletme hakları kartları önce kıta sonra ülke/ülke topluluklarına göre ayrılır
Bankada az bir miktar para bırakılarak 800.000.000 para oyuncular arasında paylaştırılır.

Oynanış

En yüksek zarı atan oyuncu oyuna başlar. İlk oyuncu piyonunu Başlangıç hanesine koyar ve iki zar atarak gelen rakam kadar ilerletir.
Bir oyuncu ülke hanesine gelirse;
1. Bu hanedeki ülkeye ait (ör. Rusya) hammaddelerin İşletme Haklarından en fazla 6 tane seçer (seçilen İşletme hakları hanedeki ülke ile ilgili olmalıdır (ör. üzerinde Rusya yazan). Oyuncu seçtiği İşletme haklarının değerlerini bankaya öder ve kartlara sahip olur.
2. Bu hanede bulunan Royalite plaket sahiplerine (kendisinde olsa dahi) o hammadde ile ilgili prim öder. İlgili hammaddeden prim alabilmek için sahip olunması gereken en az miktar %30’dur. Oyuncunun sırası geçtikten sonra ilgili hammadde sahibince gecikmeli yapılan prim talepleri geçersiz sayılır.
Bir oyuncu kıta seçimi hanesine gelirse;
1. Bu hanedeki kıtaya ait en fazla 6 işletme kartını seçip satın alabilir. (ABD ve Rusya, istisnai olarak diğer kıtalardan ayrı sayılır ve onlar adına ayrı 2 kıta hanesi vardır). Kıta seçiminde yeni İşletme Hakkı kartı satın alabilmek için aynı işletme kartından oyuncunun elinde en az bir adet kart (yüzdesi önemsiz) olmalı ve bunu diğer oyunculara göstermelidir. Ör. Oyuncunun elinde Avustralya’nın %15 Gümüş kartı vardır; piyonu Amerika (ABD hariç) kıta seçimi hanesine geldiğinde isterse bu kıtadaki Meksika’nın %20 Gümüş kartını ve Kanada’nın %15 Gümüş kartını alabilir ve toplamda %50 Gümüş İşletme hakkına ulaşır.
2. Bu hanedeki Royalite plaketi ile ilgili primleri ülke hanesindeki gibi öder.
Bir oyuncu dünya seçimi hanesine gelirse;
1. Bu haneye gelen oyuncu elindeki bulunan işletme hakkı kartlarından dünyanın istediği yerinden (tüm kıtalar, ülkeler, ABD ve Rusya dahil) en fazla en fazla 6 işletme kartını seçip satın alabilir. Dünya seçiminde de kıta seçiminde olduğu gibi yeni İşletme Hakkı kartı satın alabilmek için aynı işletme kartından oyuncunun elinde en az bir adet kart (yüzdesi önemsiz) olmalı ve bunu diğer oyunculara göstermelidir. Ancak bir oyuncunun dünya seçimi hanesini kullanabilmesi için önce en az bir dünya turunu tamamlamış olması gerekir; daha evvel bu haneye gelen oyuncu hiçbir işlem yapmaz.
2. Bu hanelerde Royalite plaketleri bulunmadığından buraya gelen oyuncu herhangi bir prim ödemez
Bir oyuncu açık artırma hanesine gelirse;
1. Attığı renkli zar kadar elindeki hammaddelerin İşletme hakkı kart(lar)ını açık artırmaya sokmak zorundadır (eğer elinde Joker kartı yoksa). Ör. Renkli zar 3 gelirse üç farklı hammadde satışa sunulacaktır. Oyuncunun elinde üçten fazla çeşit hammadde varsa istediklerini seçebilir ama üçten az hammadde varsa tümü satışa sunulmuş olur. Oyuncu satışa sunduğu hammadde kartlarındaki tekelini bozamaz yani yüzdelere ayıramaz. O açık artırma için seçilen hammaddenin tüm kartları satışa sunulur. Açık artırmayı satan oyuncu idare eder. Açık artırma başlangıç fiyatı satışa sunulan kartların toplam alış değerinin %50'sidir. Fiyat artışları en az 400.000 olmalıdır. Açık artırmaya çıkarılan ama diğer oyuncuların satın almadığı işletme hakkı kartları %50 değeri ile banka tarafından oyuna tekrar sokulmak üzere satın alınır.
Bir oyuncu joker hanesine gelirse;
1. Oyuncu isterse bankaya 12.000.000 ödeyerek bir Joker kartı satın alabilir. Joker kartı açık artırma hanesinde kullanıldığında oyuncunun kartlarını açık artırmaya sokmadan oyuna devam etmesini sağlar. Kullanılan joker kartı desteye geri konur. Joker kartının ticareti yapılamaz.
Bir oyuncu olay hanesine gelirse;
1. Oyuncu kapalı olay kartlarının en üstünden bir kart çeker, karttaki emirlere göre para alır ya da öder. İşi biten kart destenin en altına konur.
Bir oyuncu 2.000.000 hanesine gelirse;
1. Oyuncu attığı iki zarın toplamı kadar parayı bankadan alır. Ör. 7 attı ise 14.000.000 alır
2. Bu hanedeki Royalite plaketi ile ilgili primleri ülke hanesindeki gibi öder.
Diğer oyuncular da sırayla zarları atarak ilerler. Geldikleri hanelerde yukarıda tarif edildiği gibi oynarlar. Oyuncuların diğer oyuncuların geldiği ülke ve hammadde hanelerini takip ederek ellerindeki İşletme Hakkı kartlarına göre oyuncunun sırası geçmeden prim talebi yapmaları gereklidir
Oyunda atılan zarlarda çift gelirse atan oyuncu attığı zar kadar ilerler ama bankaya ceza öder:
- 1 çift birli (hep yek): 4.000.000 öder
- 1 çift ikili (dubara): 8.000.000 öder
- 1 çift üçlü (düse): 12.000.000 öder
- 1 çift dörtlü (dörtcar): 16.000.000 öder
- 1 çift beşli (dübeş):20.000.000 öder
- 1 çift altılı (düşeş): 24.000.000 öder
Parası azalan oyuncu nakit ihtiyacı için elindeki İşletme haklarını istediği zaman istediği oyuncuya sırası geldiğinde satabilir. Ancak (açık artırma kuralı gibi) oyuncu satmak istediği hammadde kartlarındaki tekelini bozamaz yani yüzdelere ayıramaz. Seçilen hammaddenin tüm kartları satılır.
İki ya da daha fazla oyuncu ellerindeki işletme haklarını birleştirerek otaklık kurabilirler; birleştirilecek işletme haklarının toplam değerinin %50 si bankaya ödenir. Ortaklıkta büyük paya sahip oyuncunun piyonu kalır; diğer oyuncunun(ların) piyonu(ları) oyundan çıkarılır.
Bir oyuncu ödemelerini sırası geldiğinde nakit olarak yapamazsa iflas etmiş sayılır. İşletme haklarına banka tarafından tekrar oyuna sokulmak üzere el konur; iflas eden oyuncunun diğer oyunculara olan borcu banka tarafından ödenir.
Oyunda son 2 oyuncu kaldığında açık artırma ve joker hanelerinde işlem yapılmaz; oyuncuların piyonu bu hanelere geldiğinde istirahat etmiş sayılırlar. Kullanılmayan joker kartları da desteye geri konur.